Co to jest celiakia?

Celiakia jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, w której na skutek jedzenia glutenu organizm niszczy własne tkanki jelita. Niszczone kosmki jelitowe są odpowiedzialne za wchłanianie substancji odżywczych z pożywienia co u chorych powoduje zaburzenia wchłaniania, niedobory witamin i minerałów oraz niedożywienie.

Objawy celiakii

Do objawów celiakii możemy zaliczyć :

• bóle brzucha, wzdęcia
• biegunki
• utratę masy ciała u dorosłych lub brak przyrostu masy ciała u dzieci
• częste afty jamy ustnej
• zgagę, wymioty
• objawy związane z niedoborami mikroelementów np. przewlekłe zmęczenie,
  anemia, osteoporoza, skurcze mięśni

Natomiast często mamy do czynienie z tzw celiakią niemą czyli bezobjawową w której również dochodzi do zaniku kosmków jelitowych.

Przyczyny celiakii

Celiakia występuje u osób przedysponowanych genetycznie u których czynniki środowiskowe uaktywniły reakcję autoimmunologiczną. Choroba może ujawnić się w każdym wieku lecz pełnoobjawowa celiakia zazwyczaj występuje u dzieci, kobiet w ciąży a także osób starszych. Czynniki które mogą przyspieszyć ujawnienie się choroby to biegunka podróżnych, niektóre leki, ciąża, zabieg chirurgiczny w obrębie przewodu pokarmowego i ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy.

Celiakia częściej występuje :

• u krewnych I stopnia osoby chorej na celiakię,
• przy chorobach autoimmunologicznych
• przy cukrzycy typu 1
• u pacjentów z zespołem Downa, Turnera i innymi schorzeniami genetycznymi
• choroby tarczycy np Hashimoto
• deficyt przeciwciał IgA ( dostępne w GutFlorze Plus i GutFlorze Complex)

Diagnostyka celiakii oraz przygotowanie do badań na celiakię

Diagnostyka celiakii często trwa nawet 10 -15 lat. Należy pamiętać że samodzielne zastosowanie diety bezglutenowej uniemożliwi prawidłowe zdiagnozowanie choroby, ponieważ organizm przestaje wytwarzać charakterystyczne przeciwciała i wyniki badań będą niemiarodajne. Diagnostykę można podzielić na kilka etapów:

1. W grupach podwyższonego ryzyka – gen HLA DQ2 DQ8 (dostępny w teście Nutrigenomix)
2. Przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej w klasie IgA (tTG IgA)
3. Całkowity poziom przeciwciał IgA.

Jeśli całkowity poziom przeciwciał w klasie IgA jest poniżej normy, należy dodatkowo zbadać przeciwciała w klasie IgG:

• przeciwko deaminowanemu peptydowi gliadyny (DGP IgG)
• przeciwko transglutaminazie tkankowej w klasie IgG (tTG IgG) ( dostępny w
  FoodPrint220)
• ewentualnie przeciwko endomysium mięśni gładkich w klasie IgG (EmA IgG)
  Do całkowitego rozpoznania potrzebna jest biopsja jelita cienkiego.

Leczenie celiakii = dieta na celiakię

Jedyną metodą skuteczną w leczeniu celiakii jest dożywotnia ścisła dieta bezglutenowa. W przypadku dużego zaniku kosmków warto na początku wprowadzić też eliminację laktozy, bo to kosmki są odpowiedzialne za produkcję laktazy – enzymu trawiącego laktozę. Na szczęście kosmki jelitowe można odbudować właściwą dietą przeciwzapalną eliminującą czynniki uszkadzające jelito.

Dieta bezglutenowa

Dieta polega na eliminacji wszelkich zbóż zawierających gluten – pszenicy, jęczmienia, żyta oraz zbóż hybrydowych np pszenżyta. Spożywanie owsa, nawet certyfikowanego bezglutenowego jest kwestią sporną i często zależy od indywidualnego stanu pacjenta. Przy celiakii istotne są nawet ilości śladowe więc trzeba dokładnie czytać etykiety produktów. Najczęstszymi zamiennikami produktów glutenowych są ryż, kukurydza, ziemniaki, gryka, proso. Za bezglutenowe uważa się produkty w których jest mniej niż 20mg glutenu na kg produktu.

Ciekawostki o celiakii

1. Celiakię ma 1.4% społeczeństwa (1 na 71 osób)
2. Odrzucenie składników z glutenem z diety na okres od 3 do 12 miesięcy (w zależności od ilości przeciwciał IgG wytwarzanych przez organizm), może drastycznie zmniejszyć symptomy a w niektórych przypadkach nawet usunąć je całkowicie.
3. Zdiagnozowanie celiakii średnio zajmuje pacjentom 13 lat od pojawienia się pierwszych objawów.
4. Kosmki jelitowe zdrowego człowieka mają powierzchnię około 300m2, a u chorego na celiakię powierzchnia ta maleje nawet o 40%.