Czym są superfoods?
To produkty należące do żywności funkcjonalnej, przetworzone lub nie, które na podstawie badań naukowych mogą wywoływać określone reakcje w organizmie i odgrywać ważną rolę w zapobieganiu chorób i promocji zdrowia. To produkty o wysokiej wartości odżywczej charakteryzujące się dużą biodostępnością i bioaktywnością składników w nich zawartych.
Jakie produkty zaliczamy do superfoods?
Superfoods to produkty, które stosunkowo niedawno pojawiły się na rynku, np. jagody goji, nasiona chia, maca, ale również te produkty, które dobrze znamy i które dość często pojawiają się na naszych stołach, jak np. czosnek, pestki dyni, jarmuż.
Poniżej przedstawiam wartości odżywcze i zalety spożywania niektórych superfoods.
JAGODY GOJI
- Naturalnie występują w Azji, szczególnie północno-zachodnich rejonach Chin. Już od setek lat są spożywane jako składnik prozdrowotnej diety. Jagody goji posiadają wiele bioaktywnych związków o wysokim potencjale przeciwutleniającym. Najważniejszą grupą związków obecnych w jagodach goji są polisacharydy oraz karotenoidy. Owoce te zawierają również wiele pierwiastków śladowych (głównie cynk, żelazo, cynk, miedź, wapń, selen, fosfor) oraz witaminy B1, B2, B6 i E.
- Potwierdzono pozytywne działanie jagód goji na funkcjonowanie narządu wzroku, nerek i wątroby, ale ich spożywanie będzie też wskazane w przypadku osłabienia stawów, problemów z kręgosłupem, nadciśnienia, bezsenności. Ekstrakt z tych owoców często jest używany jako składnik leków i suplementów.
KAKAOWIEC
- Kakao jest produktem pochodzącym z ziaren kakaowca Theobroma. Zawiera makroskładniki, takie jak białka, lipidy i węglowodany, mikroelementy i związki bioaktywne, takie jak flawanole, błonnik i teobromina.
- Spożywanie produktów kakaowca wykazuje pozytywny wpływ na ciśnienie krwi, poprawia funkcję śródbłonka, zwiększa aktywność płytek krwi. Kakao ma właściwości przeciwutleniające oraz poprawiające nastrój i funkcje poznawcze. Te korzystne skutki zdrowotne przypisano polifenolowej frakcji kakao, która jest bogata we flawanole i procyjanidyny. Powszechnie przyjmuje się, że dieta bogata we flawonoidy sprzyja zdrowiu i opóźnia wystąpienie chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, otyłość itp.
PRODUKTY PSZCZELE
- Produkty pszczele od lat są stosowane jako składniki diety, natomiast coraz więcej pojawia się danych potwierdzających ich korzystny wpływ na zdrowie. Najczęściej stosowanym produktem pszczelim jest miód. Leczniczy wpływ miodu wynika z jego właściwości przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych, przeciwutleniających.
- Wiele badań potwierdza celowość stosowania miodu w leczeniu ran, cukrzycy, astmy, chorób sercowo-naczyniowych, neurologicznych i żołądkowo-jelitowych. Oprócz miodu należy pamiętać o innych produktach pszczelich, np. pyłek pszczeli czy propolis. Korzystny wpływ produktów pszczelich na zdrowie wynika z obecności przeciwzapalnych polifenoli, fitosteroli i kwasów tłuszczowych oraz polisacharydów, które stymulują aktywność immunologiczną. Zbadano również bioaktywny wpływ produktów pszczelich na rozwój chorób nowotworowych. Udowodniono wpływ na zmniejszanie wielkości guza poprzez wzmaganie apoptozy i hamowanie poliferacji komórek guza.
SPIRULINA
- Spirulina to mikroskopijne, niebiesko-zielone algi/glony. Występuje w morzach i wodach słodkich w środowisku zasadowym. Pod kątem wartości odżywczych spirulina jest dobrym źródłem makro- i mikroelementów, w tym wysokiej jakości białka, żelaza, kwasu gamma-linolenowego, witamin, składników mineralnych, polisacharydów.
- Białko w suchej masie produktu stanowi 60-70%, co oznacza, że spirulina jest bardzo dobrym źródłem roślinnego białka. Ten superfood posiada również wysoką zawartość witaminy B12, beta-karotenu, wapnia i fosforu. Ze względu na wartości odżywcze spirulina będzie doskonałym naturalnym suplementem diety, uzupełniającym niedobory makro- i mikroskładników.
ALOES
- Aloes to roślina o wielu zastosowaniach. Jest wykorzystywany ze względu na swoje lecznicze i kosmetyczne właściwości. Głównymi składnikami świeżego liścia są błonnik, białko, kwasy organiczne, składniki mineralne, mono- i polisacharydy. Żel z surowego aloesu zawiera witaminy A, C i E; pierwiastki: siarkę, wapń, magnez, cynk, selen, chrom, a także przeciwutleniacze.
- Polisacharydy zawarte w aloesie w szczególny sposób wpływają na kondycję stawów, mózgu, układu nerwowego, skóry. Mają również działanie pobudzające na układ odpornościowy do walki z przewlekłymi infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi, grzybiczymi.
Przegląd danych naukowych pokazuje, że uwzględnienie w diecie superfoods będzie skutkowało zwiększoną podażą substancji przeciwutleniających, błonnika, witamin (A, B, C, K itp.), związków nieorganicznych, zdrowych kwasów tłuszczowych, których często dzienne spożycie jest niewystarczające.
Do superfoods zalicza się wiele innych produktów. Warto w diecie pacjenta uwzględniać produkty o tak szczególnych właściwościach odżywczych i zdrowotnych.
Piśmiennictwo
1. Różańska M. Super żywność, czyli superfoods po polsku. Wydawnictwo M, Kraków 2017.
2. Proestos C. Superfoods: recent data on their role in the prevention of diseases. „Current Reaserch in Nutrition and Food Science” 2018, 6(3), 576-593.
3. Wolfe D. Superżywność. Jedzenie i medycyna przyszłości. Wydawnictwo Vivante, Białystok 2015.
4. Zheng Feei Ma i wsp. Goji berries as a potential natural antioxidant medicine: an insight into their molecular mechanizms of action. „Oxid Med Cell Longev.” 2019.
5. Massot-Cladera M. i wsp. Cocoa and chocolate: science and gastronomy. „Nutrients” 2017, 9(2), 156.
6. Samarghandian S i wsp. Honey and health: a review of recent clinical research. „Pharmacognosy Res.” 2017, 9(2), 121-127.
7. Margaoan R i wsp. Bee collected pollen and bee bread: bioactive constituents and health benefits. „Antioxidants (Basel)” 2019, 8(12), 568.
8. Gutierrez-Salmean G i wsp. Nutritional and toxicological aspects of spirulina (Arthrospira), „Nutr Hosp.” 2015, 32:34-40.
9. Zhang Y. i wsp. Chemical investigation of major constituents in aloe vera leaves and several commercial aloe juice powders. „Journa of AOAC International” 2018, 101, 1741-1751.